Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı

GUYTON TIBBİ FİZYOLOJİ 13. BASKI
Önsöz
Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı Kitabı’nın ilk nüshası hemen hemen 60 yıl önce Arthur C. Guyton tarafından yazılmıştır. Çoğu kez 20 veya daha fazla yazar tarafından kaleme alınan, ana tıp ders kitaplarının çoğundan farklı olarak Tıbbi Fizyoloji Kitabı’nın ilk sekiz baskısı tümüyle Dr. Guyton tarafından kaleme alınmış olup yaklaşık 40 yıl içinde sürekli yeni baskılar yapılmıştır. Dr. Guyton’ın, karmaşık fikirleri berrak ve ilgi çekici bir tarzda sunma yeteneği fizyoloji çalışmayı bir oyun haline getirmiştir. Kendisi bu kitabı, meslektaşlarını etkilemek için değil, fizyoloji öğrenmek isteyen öğrencilere yardımcı olmak amacıyla yazmıştır.
Hemen hemen 30 yıl Dr. Guyton’ın çok yakınında yer alarak çalıştım ve dokuzuncu ve onuncu baskıların bazı bölümlerini yazma ayrıcalığına sahip oldum. Dr. Guyton’un 2003 yılında trajik bir otomobil kazası sonucu yaşamını yitirmesinden sonra da kitabın daha sonraki baskılarını tamamlama sorumluluğunu yüklendim.
Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı Kitabı’nın onüçüncü baskısında da daha önceki baskılarda gözetilen amaç korunmuş olup bu amaç öğrencilere, insan bedenindeki farklı hücre, doku ve organların yaşamı sürdürmek için nasıl bir arada çalıştık­larını kolay anlaşılabilir bir dille izah etmektir.
Fizyoloji hakkında hızla artan bilgimizin beden işlevlerinin yeni sırlarını aydınlatmayı sürdürmesinden ötürü bu görev meydan okuyucu ve eğlenceli bir olaydır. Moleküler ve hücre fizyolojisi alanındaki ilerlemeler birçok fizyolojik ilkenin, bir dizi birbirinden ayrı ve açıklanamayan biyolojik fenomenler olarak ifade edilme yerine moleküler ve fizik bilimlerin deyimleri ile açıklanabilmesine olanak sağlamıştır.
Öte yandan, Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı Kitabı, fizyoloji alanındaki en güncel ilerlemeleri bir arada sunmaya çalışan bir ileri başvuru kitabı değildir. Bu kitap, öğrenciler için yazılmış olma geleneğini sürdürmektedir. Kitap tıp, diş hekimliği ve hemşirelik gibi sağlığı koruyucu uğraşlarda eğitimine başlayan kişilerin ve keza, biyoloji ve sağlık bilimlerinde mezuniyet sonrası eğitim alan öğrencilerin gereksinim duyduğu fizyolojinin temel ilkeleri üzerine odaklanmıştır. Aynı zamanda bu kitap, insan hastalıklarının fizyopatolojisini anlamak için gerek duyulan temel ilkeleri tekrar gözden geçirmek isteyen hekimler ve sağlık çalışanları için de yararlı olacaktır. Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı kitabın yazımında, geçmişte öğrenciler tarafından yararlı bulunan ve kitabı bu öğrencilerin daha sonraki meslek yaşamlarında da kullanmayı sürdürmelerine olanak sağlayacak kadar değerli kılan aynı tümleştirici örgüyü sürdürmeye çalıştım.
Umudum bu Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı kitabın, insan bedeninin ve bedenin birçok işlevinin görkemini gözler önüne sermesi ve öğrencileri, tüm meslek yaşamları boyunca fizyoloji çalışmak için teşvik etmesidir. Fizyoloji temel bilimler ile tıp arasındaki bağlantıyı oluşturur. Fizyolojinin muhteşem güzelliği, bedeni oluşturan farklı hücre, doku ve organlara ait bireysel işlevleri, işlevsel bir bütünlük yani insan bedeni olarak tümleştirmesinden kaynaklanır. Gerçekten de insan bedeni, kendisini oluşturan parçaların toplamından daha fazla bir şeydir ve yaşam, sadece diğerlerinden yalıtılmış bireysel beden bölümlerinin işlevlerine değil bu bölümlerin işlevlerinin tümleşik toplamına dayanır. Bu durum bizi önemli bir soruya götürür. Birbirinden ayrı organ ve sistemler, bedenin tamamına ait işle­vin doğru şekilde sürdürülmesi için nasıl eşgüdüm altına alınmaktadır? Bereket versin ki bedenlerimiz, yoklukları halinde yaşamın mümkün olmayacağı gerekli dengeleri bize kazandıran geniş bir geri-bildirimli denetim ağına ev sahipliği yapmaktadır. Fizyologlar bu yüksek düzeyde içsel bedenci! denetime homeostaz adını vermişlerdir. Hastalık hallerinde işlevsel dengeler çoğu kez ağır şekilde zedelenir ve homeostaz bozulmaya uğrar. Tek bir zede­lenme dahi belli bir sınır düzeye eriştiğinde artık bedenin tümü yaşamını sürdüremez. Dolayısı ile bu kitabın hedeflerinden bir tanesi, bedenin homeostatik mekaniz­malarının güzelliğini ve etkinliğini vurgulamak ve keza hastalık hallerinde, bu mekanizmaların normal olmayan işlevlerini göstermektir.
Bir diğer amaç olabildiğince doğru olmaktır. Dünyanın her tarafındaki birçok öğrenci, fizyolog ve klinisyenden gelen öneri ve eleştiriler olgusal gerçeklik ve kitaptaki denge yönünden irdelenmiştir. Gene de binlerce bilgi parçasının düzenlenmesi sırasında yapılabilecek olası ha­talar nedeni ile bütün okuyuculardan, fark ettikleri hata veya yanlışlıkları bana bildirmelerini tekrar diliyorum. Fizyologlar, insan bedeninin doğru şekilde işlev görme­sinde geribildirimin ne denli önem taşıdığını bildikleri için, bir fizyoloji kitabının giderek mükemmele erişmesinde de geribildirim ne kadar önemli olduğunu anlayacaklardır. Bugüne kadar yardımcı olan birçok kişiye en içten şükranlarımı sunarım. Yaptığınız geribildirim, kitabın daha iyiye götürülmesine yardımcı olmuştur.
Onüçüncü baskının birçok niteliği hakkında kısa bir açıklamaya gerek vardır. Kitaptaki birçok bölüm, fizyolojinin yeni ilkeleri ve bu ilkeleri resmeden yeni çizimleri kapsayacak şekilde elden geçirilmişse de eklenen metinlerin boyları, kitabın tıp öğrencileri ve sağlık hizmetlilerine verilen fizyoloji derslerinde verimli şekilde kullanılabilmesi için ana hacmi sınırlı tutacak şekilde sıkıca denetlenmiştir. Keza birçok şekil yeniden çizilmiş ve renklendirilmiştir. Esas olarak fizyolojik ilkeleri sunumları, kullandıkları kendi kaynaklarının niteliği ve kolayca erişilebilirlikleri esas alınarak yeni kaynaklar seçilmiştir. Her bölümün sonuna eklenen seçilmiş biyografi, esas olarak yakın tarihlerde yayınlanmış ve http://www.ncbi. nlm.nih.gov/pubmed/ PubMed sitesinden ücretsiz olarak erişilebilecek bilimsel dergilerde yayınlanan makaleleri sıralamaktadır. Bu kaynakları ve bu kaynakların verdiği kaynakları kullanan öğrenciler, fizyolojinin tüm alanını içeren hemen hemen bütüncül bir kapsam elde edebilirler.
Yazımı olabildiğince az ve öz tutma çabası maalesef birçok fizyolojik ilkenin, normalde arzu ettiğimden çok daha basit ve dogmatik sunulmasına neden olmuştur. Bununla beraber, insan bedeninin sağlık ve hastalıkta gösterdiği karmaşık işlevleri anlamamızda halen varlıklarını sürdüren birçok çelişki ve yanıtsız kalmış sorular hakkında daha fazla bilgi edinmek için verilmiş olan biyografi kullanılabilir.
Bir diğer nitelik, kitabın basımında iki ayrı boyutun kullanılmış olmasıdır. İri harfli yazım öğrencilerin hemen tüm tıbbi etkinlik ve çalışmalarında gerekecek olan temel fizyolojik bilgiyi vermektedir. Soluk mavi zemin üzerinde küçük boyutlu (veya e-kitap sürümünde başında ve so­nunda gri renkli çift okbaşı bulunan) yazım farklı amaçları işaret eder. Bunlar: (1) o andaki tartışma için gerekli anatomi, kimya ve diğer bilgiler olup öğrencilerin çoğu bu bilgileri diğer derslerinde çok daha ayrıntılı olarak öğreneceklerdir; (2) klinik tıbbın bazı alanları için özel önem taşıyan fizyoloji bilgisidir; ve (3) belirli fizyolojik mekanizmaları derinlemesine çalışmak isteyebilecek öğrenciler için değer taşıyan bilgilerdir.
Guyton Tıbbi Fizyoloji 13. Baskı kitabın hazırlanmasına yardım eden, çok değerli önerilerde bulunan Missisipi Tıp Merkezi Üniversitesi Fizyoloji ve Biyofizik bölümündeki meslektaşlarım dahil birçok kişiye en içten teşekkürlerimi sunmak isterim. Bölümümüz öğretim üyeleri ile yaptıkları araştırma ve eğitim etkinliklerinin kısa özetini http://physiology.umc.edu/ adresinde bulabilirsiniz. Verdiği mükemmel sekreterlik hizmeti için Stephanie Lucas’a ve harikulade çizimleri için James Perkins’e de teşekkür borçluyum. Michael Schenk ve Walter (Kyle) Cunningham da çizimlerin birçoğuna katkıda bulunmuşlardır. Elyse O’Grady, Rebecca Gruliow, Carrie Stetz ve Elsevier ekibinin tümüne de sağladıkları kesintisiz editörlük ve basım üretim mükemmeliyeti için teşekkür ederim.
Son olarak, geçen 25 yıl boyunca Tıbbi Fizyoloji Kitabına katkıda bulunma gibi büyük bir ayrıcalığı bana tanıyan, fizyolojide heyecan verici bir meslek yaşamamı bana sağlayan Arthur Guyton’a, dostluğu ve kendisini tanıyan herkese verdiği ilham için çok büyük bir borcum bulunmaktadır.
John E. Hall